Polecane książki

Podaję książki, które dotyczą szeroko rozumianej tematyki Himalajów, Karakorum i Tybetu. Wszystkie z nich przeczytałem i dodaję nieco swojego komentarza. Sporo z nich jest dostępna tylko w księgarniach w Nepalu i Indiach, czasem nawet na Amazonie ciężko je znaleźć. Książki nie są w kolejności alfabetycznej tylko w takiej jak stoją na półkach 😉

1. „Buddhist Himalayas” Danielle Follmi,  Matthieu Ricard – przepiękny album z ciekawymi, krótkimi tekstami.
2. „Stories and customs of Manang” , kilku autorów, – mała książeczka, niszowe wydawnictwo, ciekawe historie z regionów Manangu i Nar-Phu.
3. „Spying for the Raj” Jules Stewart – świetnie napisana historia pundytów i ich szpiegowskich podróży przez Tybet i odległe regiony Himalajów.
4. „The Siege of Sahangri La” Michael Mcrae – historia eksploracji słynnego przełomu rzeki Tsangpo, niezła pozycja ale poniżej znacznie lepsza z tego zakresu.
5. „The Heart of the World” Ian Baker – doskonała opowieść jednego z głównych odkrywców przełomu rzeki Tsangpo, jest już polskie wydanie tej książki.
6. „Younghusband – the last great imperial adventurer” Patrick French – doskonale opowiedziane życie niesamowitej postaci, odkrywcy, żołnierza i mistyka.
7. „Tybet, Tybet” Patrich French – świetnie napisana mieszanka wspomnień z podróży oraz historii i kultury Tybetu.
8. „Tybet – kraj zakazany otwiera swoje wrota” Helmut Uhlig – pokazuje różnice w myśleniu i życiu Tybetańczyków i Chińczyków, trochę historii przeplatanej współczesnością.
9. „Freedom in Exile – the autobiography of The Dalai Lama” – historia Tybetu i zajęcia go przez Chińczyków oczami Dalej Lamy, bardzo dobra pozycja.
10. „Śnieżna pantera” Peter Matthiessen – klasyczna pozycja, opowiada historię podróży badawczej do regionu Dolpo w Nepalu. Kawał dobrej literatury.
11. „The Great Game” Peter Hopkirk – doskonała historia rywalizacji Imperium Brytyjskiego i  Rosji w Azji, pozwala też lepiej zrozumieć współczesność. To jeden z moich ulubionych autorów, mam i przeczytałem jego wszystkie książki. Jest polskie wydanie tej pozycji.
12. „Trespassers on the Roof of the World” Peter Hopkirk – fascynująca historia prób dotarcia do zakazanego miasta Lhasy, autor mówi wszystko – brać w ciemno ;-).
13. „Siedem lat w Tybecie” Heinrich Harrer – klasyka, zdecydowanie warta przeczytania, a film obejrzenia.
14. „Powrót do Tybetu” Heinrich Harrer – wspomnienia autora z podróży po latach do Tybetu, czyta się z ciężkim sercem.
15. „Mustang buddyjskie królestwo Lo” Jacek Drózd, Iwona Taida Drózd – ładny album z ciekawymi tekstami o tym fascynującym regionie.
16. „Orphans of the cold war” John Kenneth Knaus – mało znana i szalenia ciekawa historia partyzantów Tybetańskich walczących z Chińczykami i roli CIA w tym wszystkim.
17. „Himalaya” Michael Palin – podróż przez pasmo Himalajów, lekka, łatwa i przyjemna lektura. Jest też dobry serial BBC z tej podróży. Jest polskie wydanie książki.
18. „The Big Open” Rick Ridgeway – relacja z niesamowitej podróży – na piechotę, ciągnąc wózki ze sprzętem, przemierzanie tybetańskiego płaskowyżu Chang Tang.
19. „Siachen glacier – The battle of Roses” Harish Kapadia – ciekawa historia konfliktu indyjsko-pakistańskiego na lodowcu Siachen. Autor to jeden z największych, współczesnych eksploratorów Himalajów.
20. „Touch the top of the world” Erik Weihenmayer – niewidomy wchodzi na Everest, ciekawe też w kontekście motywacyjnym.
21. „Trans-himalayan caravans” Janet Rizvi – ciężka lektura, jak praca naukowa, opisuje detalicznie historię i organizację karawan w Ladakh’u, Zanskarze i Spiti.
22. „Ladakh – crossroads of High Asia” Janet Rizvi – historia i współczesność tego regionu oczami badaczki, która tam mieszka i pracuje od lat. Warto przeczytać przed wyjazdem w tamte strony.
23. „Across the frozen Himalaya” Harish Kholi – relacja z ekstremalnej, 2000 km wyprawy na nartach ski-turowych zimą przez Himalaje indyjskie. Warto wspomnieć, że autor to oficer armii indyjskiej i w 1981/82 roku przeszedł dosłownie całe Himalaje , ponad 8000km w 475 dni, szczęka opada….
24. „Mustang a lost Tibetan kingdom” Michel Peissel – ciekawa relacja jednego z pierwszych badaczy królestwa Mustangu.
25. „Nepal,  horror i sielanka” Wojciech Giełżyński – warto przeczytać by lepiej rozumieć kraj do którego się często jeździ w Himalaje. Książka z 2001r. więc już współczesnej historii nie obejmuje.
26. „Nepal” Christian Parma, Andrzej Stachurski – bardziej album niż książka, sporo się pozmieniało w Nepalu od jej wydania – 1990r.
27. „View from the summit” Sir Edmund Hillary – relacja z wypraw (nie tylko himalajskich) i życia E. Hillary’ego.
28. „Touching my father’s soul” Jamling Tenzing Norgay – ciekawa relacja syna pierwszego zdobywcy Everestu z jego własnego wejścia na ten szczyt.
29. „Erick Shipton – Everest & beyond” Peter Steele – dobrze napisana historia jednego z największych odkrywców i eksploratorów Himalajów – Ericka Shiptona.
30. „Himalaya – personal stories of grandeur, challenge and hope” – zbiór krótkich relacji znanych postaci związanych z Himalajami. Wydane przez National Geographic więc zdjęcia są super.
31. „Mistycy i magowie Tybetu” Alexandra Devid Neel – zapis podróży i życia w Tybecie tej niezwykłej kobiety. O niej samej mam inną książkę.
32. „Buddyjski pielgrzym w świątyniach Tybetu” Gonbodżab Cybikow – tytuł wskazuje o czym jest książka. Podróż rosyjskiego „szpiega?” i badacza z lat 1899-1902r w Tybecie.
33. „Tybet zarys historii kultury” David Snellgrove, Hugh Richardson – klasyczna, doskonała pozycja, zdecydowanie warta przeczytania.
34. „Ałtaj-Himalaje” Mikołaj Rerich – relacja z podróży rosyjskiego malarza w latach 20-tych XXw.
35. „Bayonets to Lhasa” Peter Flaming – ciekawa i mało znana historia brytyjskiej inwazji na Tybet w 1904r. pod dowództwem F. Younghusbend’a.
36. „Blank on the Map” Eric Shipton, – niesamowita relacja wyprawy eksploracyjnej z 1937r w Karakorum. Autor to legenda eksploracji Himalajów, Karakorum i Patagonii. Właśnie zakupiłem kolejne jego książki więc będę je dodawał.
37. „Utracony Świat” Igor Strojecki – mało znana i arcyciekawa historia polskiego oficera w armii carskiej Leona Barszczewskiego i jago podróży po Azji Środkowej i Pamirze. Zdecydowanie warto przeczytać.
38. „Wielki Gracz, ze Żmudzi na dach Świata” Max Cegielski – kolejna niesamowita historia, innego polskiego oficera (w armii carskiej) Bronisława Grąbczewskiego. Dokonał on wielu odkryć w Pamirze i Hindukuszu. Był aktywnym uczestnikiem w „Wielkiej Grze” między Anglią i Rosją w XIX w.
39. „Podróże po Azji Środkowej” Bronisław Grąbczewski – osobista relacji z podróży tego niesamowitego eksploratora Pamiru.  Pisałem o nim wyżej, naprawdę polecam przeczytać.
40. „Nanda Devi” Eric Shipton – kolejny klasyk tego wielkiego eksploratora. Opis pierwszych przejść w rejonie Garhwalu i dotarcie do sanktuarium Nanda Devi. Styl w jakim były robione jego wyprawy budzi mój wielki podziw.
41. „Everest 1951: The Mount Everest Reconnaissance Expedition 1951”  Eric Shipton – książka opisująca jedną z pierwszych w ogóle wypraw w region Solu Khumbu dzięki której wytyczono klasyczną drogę na Everest.
42. „The Heart of a Continent” Francis Younghusband – klasyczna relacja z kilku wypraw do Azji Centralnej i w Karakorum. W tym pierwsze przejście grzbietu Karakorum od północy na południe.
43. „Mountains of Tartary” Eric Shipton – opis jednych z ostatnich wypraw Shiptona w Azji, z czasów gdy był konsulem brytyjskim w Kaszgarze. Pierwsza próba wejścia na Mustagh Ata z Billem Tilmanem.
44. „Upon that mountain” Eric Shipton – jego pierwsza autobiografia, obejmuje okres do II WŚ. Czyli wszystkie najbardziej znane wyprawy w Himalaje i Karakorum.
45. „Upadek olbrzymów” Maurice Isserman, Stewart Weaver – opis eksploracji i wspinania w Himalajach i Karakorum. Szczególnie dokładnie są przedstawione wyprawy przed II WŚ.
46. „The beauty of Pakistan” Aamir Rashid – to w zasadzie album o górach w Pakistanie. Piękne zdjęcia i trochę opisu. Daje wyobrażenie co można tam zobaczyć.
47. „Hunza and the Raj” Robert Wright – ciekawie napisana hitsoria doliny Hunzy i okolicznych regionów jak Nagar, Gilgit (obejmuje lata 1876-1946).
48. „Letters from Hunza” Robert Wright – tego samego autora co wyżej, krótkie wspomnienia z podróży i trekkingów w okolicach Hunzy. O tyle ciekawe, że z lat 80-tych, kiedy było turystów.
49. „Nepal Himalaya” Bill Tilman – niesamowita postać autora, wieloletniego partnera wspinaczkowego E. Shiptona. Książka to zapiski z wędrówek i wspinaczek po Nepalu z 1951r., kiedy jeszcze tam nie było turystyki.
50. „The Ogre” Dough Scott – niesamowita historia pierwszego wejścia na bardzo trudny szczyt w Karakorum Baintha Brakk 7285m. Widziałem tą górę z obu stron i robi kolosalne wrażenie. Trudno uwierzyć, że można wejść na takie ściany…
51. „A short walk in Hindu Kush” Eric Newby – klasyczna pozycja literatury podróżniczej, górskiej. Pełen humoru opis wyprawy w góry Afganistanu, lata 50’te. Super się czyta.
52. „Himalaya a human history”, Ed Douglas – długa i ciężka lektura, historia regionu, polityka, trochę wybiórczo i pomieszane. Polecam dla zapaleńców.
53. „Szczyty” Erica Fatland – zapis podróży przez Karakorum i Himalaje. Profil tej książki jest jednak mniej trekkingowy, a bardziej społeczny i historyczny. Bardzo dobrze napisana, jak zresztą wszystkie książki tej autorki.
54. „Himalaya. Exploring the Roof of the World” John Keay, – każdy rozdział to inny temat, od geologii Himalajów po historię np. Tybetu. Trochę chaotyczne, za szeroki zakres moim zdaniem.
55. „The Apriocot Road to Yarkand” Salman Rashid, – bardzo dobra książka znanego pakistańskiego pisarza podróżniczego. Opowiada historię szlaków handlowych przez trudne przełęcze Karakorum, z Baltistanu do Yarkand. Piękne zdjęcia z własnych podróży autora w te rejony.

Przewodniki z których korzystam (chociaż obecnie najciekawsze i najbardziej aktualne informacje można znaleźć w internecie):

1. „Across Peaks & passes in Ladakh, Zanskar & East Karakorum” Harish Kapadia.
2. „Across Peaks & passes in Garhwal Himalaya” Harish Kapadia.
3. „Across Peaks & passes in Kumaun Himalaya” Harish Kapadia.
4. „Ladakh and Zanskar” Manmohan Singh Bawa
5. „Himalaje indyjskie” Katarzyna i Andrzej Mazurkiewiczowie.
6. „Nepal Trekking and Great Himalayan Trail” Robin Boustead.
7. „Trekking in the Indian Himalaya” Lonely Planet.
8.  „Exploring Kinnaur & Spiti” Deepak Sanan, Dhanu Swadi.
9. „The trekking peaks of Nepal” Bill O’Connor.
10. „Trekking and climbing in Nepal” Steve Razzetti.
11. „Himalaje Nepalu” Janusz Kurczab.
12. „Trekking in Ladakh” Charlie Loram.
13. „Trekking guide to the Karakoram and Hindu Kush”, Isobel and Ben Shaw.